Sztuczki

Znam parę sztuczek językowych – zwiniecie w rureczkę, ustawienie pionowo tak, że boczne krawędzie języka stanowią górę i dół. Mój brat potrafi to zrobić w dwie strony. Ja tylko  w jedną, ale ćwiczę. To, co Karol Maliszewski robi z językiem, to jest coś, czego wyćwiczyć się nie da. Poeta ogłasza, że [językować] każdy może, nawet najlichsze ze stworzeń, język skłonny jest do kleceń bez wysiłku i zaleceń. Czytając „Przypadki Pantareja” nie mogłam się jednak oprzeć chęci odkrycia metody językowania. (Skoro umiem już w rureczkę i pionowo bokiem mogłabym się nauczyć kolejnych sztuczek, w końcu nie święci garnki lepią.) Więc, z tego, co rozumiem, należy się rozluźnić,  a w każdym razie nie napinać się zbytnio, nie robić założeń, nie planować tego, co samo zdarzy się, kiedy spokojnie poczekać. Poczekać w ciszy. Cisza jest ważna. Potem obserwujemy jak wszystko płynie – samo, wszystko mówi, a poeta mówi językiem. Podejrzewam, że tak robi się tę sztuczkę.

Czy można to wyćwiczyć? Takie trwanie w powietrzu i obserwacje zmieniającej się rzeczy. Obserwacje własnego języka jak się wygina, żongluje słowami, układającymi się  w coraz to nowe, pełne wdzięku szlaczki. Niby tak niefrasobliwie, ale gdy dłużej na nie patrzeć, okazuje się, że te wzorki tworzą wspólnie  migotliwy obraz płynącej rzeki. Dużo się dzieje w tej rzece, wartka akcja, pluskające jak rybki, frazy. Złowić można tu cuda.

I nostalgia za tym, co odpłynęło. Taka nostalgia, co stoi przy przystani i patrzy na rzekę, gdzie wyprawia się już kolejne wspaniałe sztuczki, a z niej nie opadło jeszcze wrażenie tych, przedstawianych wcześniej. Albo tęskni za tymi, które nie zostały jeszcze odegrane, albo nigdy nie będą do zobaczenia.

„Przypadki Pantareja” są bogato ilustrowane przez Karola Banacha. Dynamiczne grafiki korespondują z energicznymi tekstami. Teksty cudowne – nie ma innych słów, żeby to opowiedzieć.

JP

Karol Maliszewski „Przypadki Pantareja. Wiersze dla małych i dużych”, zilustrował Karol Banach, wydawnictwo Warstwy, 2017.